ในวันนี้ที่สถานการณ์ COVID-19 ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของใครหลายคน ทั้งเรื่องอาหารการกินที่ถูกจำกัด การใช้ชีวิตอยู่บ้าน การทำงานที่มีบางคนถูกลดเงินเดือน บางคนถูกเลิกจ้าง ผู้ประกอบการหลายรายพบเจอกับปัญหารายได้ที่ลดน้อยลง แต่หากจะมองเห็นข้อดีของการแพร่ระบาดของไวรัส COVID-19 อยู่บ้าง
เราจะเห็นได้ว่าสถานการณ์ในครั้งนี้ได้มอบบทเรียนให้กับพวกเราทุกคน สำหรับการเตรียมความพร้อมให้ชีวิตอยู่เสมอโดยอยู่ในหลักปัจจัย 4 ประการ ในการดำรงชีวิตของเราทุกวันนี้ เราต้องการอาหารที่มีประโยชน์และเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย มีเครื่องนุ่งห่มที่ห่อหุ้มและป้องกันร่างกายตามความเหมาะสม มีที่อยู่อาศัยที่ในสภาพที่ดี บรรยากาศ และสภาพแวดล้อมดี มียารักษาโรคพร้อมที่จะหยิบใช้ได้ตามความต้องการ
ปัจจัย 4 เป็นพื้นฐานการดำรงชีวิตของมนุษย์ ไม่ว่าเศรษฐกิจเป็นอย่างไร เกิดความผันผวนไม่แน่นอนแต่อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่มห่ม และยารักษาโรค ยังจำเป็นเสมอ พื้นฐานการดำรงชีวิตของมนุษย์ในทุกยุคทุกสมัย ไม่ว่าเศรษฐกิจจะเป็นไปในทิศทางใดก็ตาม หากขาด “ปัจจัย 4” ไปเป็นเวลานานจะไม่สามารถใช้ชีวิตต่อได้เลย
ปัจจัย 4 ประการประกอบไปด้วย
1.อาหาร
เป็นสิ่งที่มนุษย์จะต้องบริโภคเพื่อให้มีพลังงานไปหล่อเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย การกินอาหารมากไปน้อยไป เป็นโทษทั้งนั้น ควรเลือกกินอาหารที่เป็นประโยชน์ อาหารดีไม่จำเป็นต้องราคาแพง มีขายตามภัตตาคารที่มีชื่อ หรือปรุงเป็นพิเศษโดยฝีมือพ่อครัว แม่ครัวที่มีชื่อเสียง อาหารถูก ๆ ปรุงอย่างชาวบ้าน รสธรรมชาติ สะอาด ถูกหลักอนามัย อาจจะช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บอันถือว่าเป็นโรคของผู้มีอันจะกินด้วยซ้ำไป
อาหารจำพวกแป้ง เช่น ของหวาน น้ำตาล ฯลฯ อาหารจำพวกไขมัน เช่น ขาหมู เนื้อหมูสามชั้น กะทิ ของทอด ฯลฯ ไม่เหมาะสำหรับคนอ้วน อาหารเผ็ดร้อน รสจัด ไม่เหมาะสำหรับผู้เป็นโรคกระเพาะลำไส้ อาหารหรือขนมที่ปรุงแต่งด้วยสีสันสวยงาม มีอันตรายต่อร่างกาย ตรงข้าม อาหารประเภทผักทุกชนิดมีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยให้ขับถ่าย บางชนิดมีตัวยาอยู่โดยธรรมชาติอีกด้วย
การรู้จักประมาณในการกิน ตามคำสอนของพระพุทธองค์ จะช่วยทั้งประโยชน์ต่อพลานามัย และลดความสิ้นเปลือง ยิ่งในสมัยที่ภาวะเศรษฐกิจกำลังบีบรัดอยู่เช่นขณะนี้ การกินแบบชาวบ้าน ย่อมเป็นหนทางช่วยเราให้รอดพ้นจากโรคอีกอย่างหนึ่งด้วย คือสุขภาพจิตพิการ อันเนื่องมาจากการไม่รู้จักประมาณในการกิน
2.ที่อยู่อาศัย
เป็นที่ ๆ นอกจากจะสามารถหลบภัยต่าง ๆ ได้แล้ว ยังเป็นที่สำหรับพักอาศัยและยิ่งในยุค COVID-19 ยังสามารถเป็นที่ทำงานสำหรับใครหลาย ๆ คนได้อีกด้วย คฤหาสน์ใหญ่สวยงาม เพียบพร้อมด้วยข้าทาสบริวาร มองดูจากภายนอก ย่อมเป็นสิ่งพึงปรารถนาของมนุษย์ทุกเพศทุกวัย อยากจะสัมผัส อยากจะมีโอกาสเป็นเจ้าของแต่จะมีสักกี่คนที่โชคดีเช่นนั้นการอยู่แบบชาวบ้าน ก็อาจทำให้เราเป็นสุขได้ไม่แพ้ผู้ที่อยู่ในคฤหาสน์ที่เพียบพร้อมด้วยความสะดวกสบาย
หากเรารู้จักทำให้ที่อยู่อาศัยสวยงามอย่างธรรมชาติ สะอาด สงบสุข ผู้อยู่อาศัยในบ้านหลังเล็ก อาจเป็นสุขกว่าผู้อยู่คฤหาสน์ด้วยซ้ำไป ข้อสำคัญก็คือ จิตใจของเราต้องสงบสุขกับที่อยู่อาศัยนั้นอย่างแท้จริง จะเห็นได้ง่าย ๆ ก็คือ บ้านหลังเล็ก สะอาด เป็นระเบียบ จะผ่อนคลายอารมณ์ตึงเครียดของผู้เป็นเจ้าของ จิตใจก็แจ่มใส
ยิ่งในภาวะปัจจุบัน ที่อยู่อาศัยใหญ่โต เสริมสร้างให้ค่าใช้จ่ายสูงขึ้น ก่อให้เกิดความกดดันต่อครอบครัว เพราะจะต้องหารายได้อย่างเพียงพอสำหรับรายจ่าย เป็นหนทางหนึ่งซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพจิตแล้วท่านจะเลือกอยู่แบบชาวบ้านในบ้านหลังเล็ก ที่ถูกสุขลักษณะหรือท่านจะเลือกคฤหาสน์หลังใหญ่ เพื่อบั่นทอนสุขภาพจิตของตนเอง
3.เครื่องนุ่งห่ม
สภาวะอากาศมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอด การที่เรามีเครื่องนุ่มห่มอย่างเสื้อผ้า กางเกง กระโปรง นอกจากทำให้เราสามารถอยู่รอดจากสภาวะอากาศแล้ว ยังเป็นเครื่องประดับช่วยให้เรามีบุคลิกภาพที่ดีอีกด้วย
ชุดแฟชั่นใหม่ ทันสมัย นำมาซึ่งความเจริญตาเจริญใจต่อผู้ที่ได้พบเห็นแต่สิ่งเหล่านั้น ก็อาจจะเหมาะสมกับคนเพียงกลุ่มเล็กๆ ส่วนการใช้เครื่องนุ่งห่มแบบชาวบ้าน มิได้หมายถึงสิ่งล้าหลังแต่อย่างใด
แท้ที่จริงแล้ว ก็คือการใช้เครื่องนุ่งห่มที่เหมาะสมกับบุคลิกของแต่ละคน เริ่มตั้งแต่สีสันที่เข้ากับผิว วัย และรูปร่าง การตัดเย็บประณีต เรียบร้อย และน่าดู ไม่จำเป็นต้องวิ่งตามสมัยนิยมมีหญิงสาวเป็นจำนวนไม่น้อย ที่แต่งตัวงาม ทั้งๆที่ไม่ใช่คนสวย เสื้อผ้าที่สวมใส่เป็นเสื้อผ้าธรรมดา ตัดเย็บแบบง่าย ๆ จากร้านไม่มีชื่อ อาภรณ์ประดับกาย มีเพียงเครื่องประดับราคาถูก ๆ แลดูสวยเก๋ หน้าตาก็งดงามอย่างธรรมชาติ ปราศจากเครื่องสำอางยี่ห้อมีชื่อ
เขาเหล่านั้นดูมีบุคลิกที่น่าชม ประมาณราคาเครื่องนุ่งห่มของเธอ พอเหมาะกับสภาพแวดล้อมและอาชีพที่ประกอบอยู่ บางครั้งจึงดูเหมือนเธอแต่งกายแบบชาวบ้านอย่างแท้จริงสิ่งเหล่านี้อาจไม่เป็นประโยชน์ต่อผู้พบเห็นทั่วไป แต่กลับเป็นคุณกับตัวหญิงสาวผู้นั้น ที่มิได้สร้างความล่อแหลมให้กับสายตาเพศตรงข้ามที่มีจิตใจชั่ว ไม่ก่อให้เกิดความฟุ่มเฟือย
จนนำมาซึ่งความทุกข์ในการต้องจ่ายเงินทองเป็นค่าเครื่องนุ่งห่ม กระทั่งต้องมีหนี้สินจิตใจของเธอจึงเป็นสุข มีสุขภาพจิตแจ่มใส ความงามโดยธรรมชาติจึงเกิดขึ้นกับตัวเธอเอง โดยมิต้องอาศัยการตกแต่งอำพรางความทุกข์ ด้วยเครื่องสำอางยี่ห้อใด ๆ
4.ยารักษาโรค
หากเราเป็นไข้ ไม่สบาย หรือมีโรคต่าง ๆ การที่มนุษย์มียาหรือได้รับการรักษาเป็นสิ่งที่จะช่วยบรรเทาหรือรักษาอาการเจ็บไข้ได้ป่วยให้หายขาดได้ สมัยบรรพบุรุษของเราหลายร้อยหลายพันปีมาแล้ว ไม่เคยสังเคราะห์ยารักษาโรคแบบทันสมัย ไม่เคยมีการแพทย์แบบทันสมัยเช่นในปัจจุบัน แต่พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ก็มีพลานามัยที่สมบูรณ์ มีสุขภาพจิตที่ดีงาม ยิ่งกว่าพวกเราเสียอีก
อาจจะพูดได้ว่า ท่านเหล่านั้นไม่เคยรู้จักสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษ ไม่เคยรู้จักโรคภัยไข้เจ็บอีกหลายอย่างที่เราพบกันอยู่เวลานี้ เพราะอะไรหรือ? ก็เพราะธรรมชาติช่วยเสริมสร้างสุขภาพอนามัยให้โดยตรงคนโบราณไม่เคยมีรถชนิดต่าง ๆ ใช้ จะไปไหนก็ต้องเดิน การเดินจึงช่วยให้เขาได้ออกกำลังกายโดยทางอ้อม บ้านเมืองสมัยก่อน ไม่เคยแออัดเช่นทุกวันนี้ อากาศจึงบริสุทธิ์
โรงงานอุตสาหกรรมทันสมัยก็ไม่เคยมี เขาเหล่านั้นไม่เคยสัมผัสต่อพิษภัยของสิ่งแวดล้อม สถานเริงรมย์ต่าง ๆ ไม่เคยมี เวลาพักผ่อนของเขาจึงอยู่กับธรรมชาติอย่างแท้จริง